Υπάρχουν κάποια μικρά λάθη στην ορθή σύνταξη, στίξη και μορφοποίηση κειμένου, που συνηθίζουν να κάνουν οι νέοι και νέες συγγραφείς στο πρωτόλειο κείμενο, τα οποία δεν φτάνουν ποτέ στον/στην αναγνώστη/στρια, γιατί διορθώνονται έγκαιρα στην επιμέλεια του βιβλίου πριν την κυκλοφορία του. Ωστόσο, μπορούν να λειτουργήσουν αρνητικά στην φάση εκτίμησης της εκδοτικής αξίας από τον εκδοτικό, είτε γιατί δημιουργούν μια κακή αρχική εντύπωση, είτε γιατί πρέπει να διορθωθούν πολλά πριν κυκλοφορήσει, είτε γιατί το περιεχόμενο δεν γίνεται κατανοητό, με αποτέλεσμα το βιβλίο να απορριφθεί ως κακογραμμένο. Για αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητο να ακολουθούμε σταθερά μερικές απλές συμβάσεις στην γραφή και την ανάγνωση. Μια τέτοια σύμβαση έχει να κάνει με τα σημεία στίξης στους διαλόγους.
Ακολουθεί μια πρόταση για την παρουσίαση των διαλόγων μέσα στο κείμενο. Σημαντικό είναι, όποια και να διαλέξουμε, να είναι ευδιάκριτο στον αναγνώστη ποια είναι τα λόγια των ηρώων και ποια τα λόγια του αφηγητή, καθώς και να παραμείνουμε σταθεροί σε αυτήν που θα επιλέξουμε σε όλο το κείμενο.
Εισαγωγικά και στίξη στον ευθύ λόγο
Συνηθίζουμε να βάζουμε εισαγωγικά στον ευθύ λόγο για να ξεχωρίσουμε τα λόγια του ήρωα ή της ηρωίδας από τα λόγια και τις διευκρινήσεις του αφηγητή. Όταν τα λόγια ακολουθούν περιγραφές της δράσης του, όπως χειρονομίες, εκφράσεις, στάση σώματος κ.α. τότε η τελευταία φράση του έχει τελεία πριν κλείσουν τα εισαγωγικά και η επόμενη πρόταση ξεκινάει με κεφαλαίο.
«Πρέπει να έρθεις και εσύ μαζί μας.» Τα χέρια του έσφιγγαν το κάγκελο της βεράντας και τα λόγια του ίσα που ακούγονταν από την φασαρία του δρόμου.
Εάν η πρόταση που ακολουθεί είναι μια διευκρίνηση σχετικά με όσα είπε, ακόμη και όταν ακολουθεί με μια μετοχή η δράση του, τότε δεν βάζουμε σημείο στίξης στην τελευταία πρόταση του ήρωα, κλείνουμε τα εισαγωγικά και συνεχίζουμε τις διευκρινήσεις του αφηγητή με μικρό γράμμα.
«Πρέπει να έρθεις και εσύ μαζί μας» είπε σφίγγοντας τα χέρια του στο κάγκελο της βεράντας, ενώ τα λόγια του ίσα που ακούγονταν από την φασαρία του δρόμου.
Σε περίπτωση που έχουμε ερώτηση ή ένταση στην ομιλία, τα σημεία στίξης (;) και (!) μπαίνουν πριν από το εισαγωγικό που κλείνει, έπειτα κενό και ότι ακολουθεί σύμφωνα με τα παραπάνω, πρόταση διευκρίνησης με μικρό γράμμα ή συνέχεια της αφήγησης με καινούρια πρόταση που ξεκινάει με κεφαλαίο.
«Δεν μπορώ να πάω μετά;» τον ρώτησε.
«Όχι, θα πας τώρα!» Ο πατέρας του δεν δεχόταν την άρνηση.
Ρήματα περιγραφής της ομιλίας
Συχνά οι συγγραφείς παρασύρονται από την ανάγκη τους να προβάλλουν ένα πλούσιο λεξιλόγιο για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους στον σύγχρονο πνευματικό κόσμο. Έτσι, λέξεις όπως το είπε, ρώτησε, απάντησε αντικαθίστανται από άλλες με κάποια διαφορετικής σημασίας, όπως το φώναξε, γκρίνιασε, κλαψούρισε, αποκρίθηκε, απολογήθηκε, δικαιολογήθηκε, απαίτησε, μουρμούρησε, ειρωνεύτηκε, αναφώνησε, ούρλιαξε και πολλές άλλες ακόμη με ξεχωριστή σημασία. Από την χρήση αυτών των ρημάτων το κείμενο αποκτάει ένα ύφος που μπορεί να γίνει κουραστικό ή υπερβολικό στην συχνή τους χρήση. Κάποιοι συμβουλεύουν να χρησιμοποιούνται με φειδώ και κάποιοι θεωρούν ότι η ποικιλία των ρημάτων αυτών ανεβάζει την ποιότητα του κειμένου. Τα πάντα είναι θέμα προσωπικού ύφους, όμως η υπερβολή, όπως η χρήση πολύ σπάνιων, συνήθως λόγιων λέξεων και εκφράσεων, μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά, καθώς μαρτυράει προσπάθεια εντυπωσιασμού και συγγραφική ανασφάλεια.
Άλλες πληροφορίες
Για την καλύτερη μορφοποίηση του κειμένου σας, όταν γράφετε λογοτεχνικό κείμενο, θα βρείτε περισσότερα στο άρθρο για την αλλαγή παραγράφων, καθώς και στις παρακάτω ιστοσελίδες.
- Οδηγίες για την παρουσίαση των κειμένων – Αφορά κυρίως επίσημα έγγραφα, κείμενα και δοκίμια, όμως περιέχει πολύτιμες πληροφορίες και αξίζει τον κόπο να το επισκεφτείτε.
