Εν αρχή είναι το μυθιστόρημα…
Η συγγραφή ενός βιβλίου είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Το ίδιο και η έκδοσή του. Μετά την ολοκλήρωσή του, αναζητούμε τον εκδοτικό οίκο που θα το απογειώσει και η περιπέτεια της έκδοσης αρχίζει. Ποιος είναι ο ιδανικός εκδοτικός οίκος για εμένα;
Το πρώτο μας μυθιστόρημα περιέχει μεγάλο μέρος από εμάς. Το νιώθουμε. Είναι η πρώτη φορά που βάζουμε την ψυχή μας στο χαρτί και ανακαλύπτουμε τελικά ότι είχαμε πολλά να πούμε. Είναι μια δική μας αφήγηση του κόσμου, το μυθιστόρημα που πιστεύαμε ότι πάντα έλειπε από τα βιβλιοπωλεία, το μυθιστόρημα που πιστέψαμε ότι χρωστάμε στους φανταστικούς μας αναγνώστες.
Ενσωματώνει όσα πάντα μας απασχολούσαν, γνώσεις από τον κόσμο, δοκιμασίες στην ζωή μας, εμπόδια στις επιθυμίες μας, εμπειρίες από χαρά κι από δάκρυ, ανθρώπινες αξίες που πρεσβεύουμε, ανθρώπινες σχέσεις όπως τις βιώνουμε, όνειρα και περιπέτειες που θα θέλαμε να ζήσουμε, αλλά δεν τολμούμε να ρισκάρουμε στην ζωή. Είμαστε εμείς.
“Η Μαντάμ Μποβαρύ είμαι εγώ”
Gustave Flaubert, Γάλλος συγγραφέας (1821-1880)
Αναμονή και απαιτήσεις στους μεγάλους εκδοτικούς οίκους
Αγαπημένοι φίλοι και συγγενείς μας προτρέπουν να κοιτάξουμε ψηλά, σε όλους εκείνους τους εκδοτικούς οίκους των μεγάλων επιτυχιών και των διάσημων συγγραφέων. Οι προτάσεις τους μας κολακεύουν, οι φιλοδοξίες μας βάζουν σε πειρασμό και η φαντασία μας ταξιδεύει στις λίστες με τα ευπώλητα.
Ας προσγειωθούμε λίγο. Οι μεγάλοι εκδοτικοί έχουν πολλές προτάσεις, για αυτό και η αναμονή είναι μεγάλη. Συχνά δεν μπαίνουν καν στον κόπο να απαντήσουν εάν δεν τους ενδιαφέρει η εκδοτική μας πρόταση. Αλλά ακόμη κι αν έχεις τόση υπομονή, σκέψου. Λίγα από αυτά θα εκδοθούν και καθώς ο ανταγωνισμός ανεβάζει τον πήχη ψηλά, τα κριτήρια γίνονται πιο αυστηρά και η απόρριψη το πιθανότερο σενάριο.
Για να ξεχωρίσει ένα κείμενο, πρέπει η σύλληψη της βασικής ιδέας, οι τεχνικές αφήγησης, η συγγραφική ωριμότητα, η ενδιαφέρουσα αφηγηματική φωνή να είναι μερικά από τα δυνατά του σημεία. Ο εκδοτικός οίκος πρέπει να πειστεί ότι έχει μια δυνατή, πρωτότυπη εκδοτική πρόταση με ιδιαίτερο αναγνωστικό ενδιαφέρον ή απλά ένα πολλά υποσχόμενο εμπορικό προϊόν. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση γνωστοί και γνωστές συγγραφείς έχουν το προβάδισμα και συνήθως είναι ήδη αρκετοί σε κάθε εκδοτικό.
Εάν πιστεύεις ότι έχεις εξαρχής κάτι δυνατό, δοκίμασε. Προσοχή όμως. Μη δεχτείς μια απόρριψη ως βασικό κριτήριο της συγγραφικής σου αξίας. Ίσως δεν έχεις αυτό που θέλουν, αλλά κάτι άλλο εξίσου δυνατό. Συνέχισε. Ίσως χρειάζεσαι περισσότερο χρόνο, προσπάθειες και αναθεωρήσεις. Εξάλλου, πολλοί αξιόλογοι κι αξιόλογες συγγραφείς ξεκίνησαν από μικρούς εκδοτικούς και επέλεξαν στην πορεία να παραμείνουν εκεί. Μάλλον, έχουν τους λόγους τους.
Λογοτεχνική ή εκδοτική ταυτότητα ενός εκδοτικού
Τα βιβλία που επιλέγουν οι εκδοτικοί μαρτυρούν την εκδοτική τους ταυτότητα. Αναλογίσου εάν τα είδη που επιλέγει ταιριάζουν με την δική σου θεματική; Θα περίμενες από ένα εκδοτικό που φημίζεται για αστυνομικά μυθιστορήματα να εκδώσει μια ιστορία αγάπης; Ούτε εσύ, ούτε οι αναγνώστες και οι αναγνώστριές του. Επομένως, αυτό το κριτήριο είναι βασικό στην πρώτη διαλογή. Αν δεν το λάβεις υπόψη σου, οι πιθανότητες δεν θα είναι με το μέρος σου, ούτε στην έκδοση, ούτε στην ανταπόκριση του κοινού.
Αξιόπιστος συνεργάτης
Ο εκδοτικός που θα επιλέξεις και θα σε επιλέξει κι εκείνος με την σειρά του, πρέπει να είναι ένας αξιόπιστος συνεργάτης. Ναι, δεν σε προσλαμβάνει, αν και έτσι φαίνεται αρχικά. Εσύ αναζητάς εκδοτικό και εκείνοι νέους και νέες συγγραφείς. Από την πώληση των βιβλίων ωφελείστε και οι δύο. Είναι συνεργάτες σου, μη το ξεχνάς.
Σκέψου, μεγαλύτερη εγγύηση καλής συνεργασίας αποτελούν οι πετυχημένοι και πετυχημένες συγγραφείς που έχει στην φαρέτρα του. Γιατί να παραμείνουν εκεί, εάν είχαν καλύτερες επιλογές;
Τρόποι προώθησης του βιβλίου
Στην εποχή του Digital Marketing οι περισσότεροι εκδοτικοί επιλέγουν την προβολή τους μέσα από το Internet. Φτιάχνουν μια εμπορική και ενημερωτική ιστοσελίδα, όπου πωλούν τα βιβλία τους και ανεβάζουν διάφορα ενδιαφέροντα άρθρα για την λογοτεχνία εν είδη ιστολογίου που στην συνέχεια αναρτούν στα social media.
Συχνά συνεργάζονται με άλλα δημοφιλή λογοτεχνικά blog κι εφημερίδες, όπου προγραμματίζουν συνεντεύξεις και κριτικές που μοιάζουν περισσότερο με βιβλιοπαρουσιάσεις. Επίσης, χρησιμοποιούν κι άλλα παραδοσιακά μέσα όπως τηλεόραση και ραδιόφωνο, όπου η προβολή τους γίνεται μέσα από εκπομπές λογοτεχνικού περιεχομένου. Κάποιοι εκδοτικοί συμμετέχουν στις μεγάλες εκθέσεις βιβλίων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Συχνά προτρέπουν τους/τις συγγραφείς να είναι δραστήριοι στα κοινωνικά δίκτυα και να επικοινωνούν με το αναγνωστικό τους κοινό για να χτίσουν σταδιακά ένα δημοφιλές συγγραφικό προφίλ.
Εάν ενδιαφέρεσαι να συμμετάσχεις σε αυτή την προσπάθεια, πρέπει να αναζητήσεις συνεργάτες με τους οποίους συμφωνείτε στην τακτική προώθησης που ακολουθούν, ώστε να συνεργαστείτε αποτελεσματικά.
Μορφές συνεργασίας και ενδεχόμενη συμμετοχή στα έξοδα έκδοσης
Ακόμη κι αν δεν φιλοδοξείς να βγάλεις χρήματα, πρόσεξε τουλάχιστον να μην βάλεις από την τσέπη σου περισσότερα από ότι έχεις αρχικά αποφασίσει. Συχνά ο ενθουσιασμός μας παρασύρει. Τα τελευταία χρόνια, οι εκδοτικοί οίκοι σπάνια ενσωματώνουν στην συγγραφική τους ομάδα νέους και νέες συγγραφείς χωρίς αυτοί κι αυτές να συμμετέχουν στο κόστος της έκδοσης.
Πριν δεχτείς την συμμετοχή στα έξοδα, διάβασε προσεκτικά το συμβόλαιο. Δεν είναι όλα τα ίδια και οι παροχές τους δεν είναι συγκρίσιμες. Κάθε εκδοτικός έχει την δική του πρόταση συνεργασίας, με σταθερά ή κλιμακούμενα ποσοστά, κάποια δωρεάν βιβλία, έκπτωση στην αγορά αντιτύπων, δέσμευση αποκλειστικής έκδοσης άλλων έργων σου κ.α.
Σε κάθε περίπτωση, μελετάς την προσφορά που έχεις σε σχέση με τους στόχους σου . Εάν το πρόβλημα για την έκδοση προκύψει τελικά οικονομικό, πρέπει να έχεις κατά νου και το Print on Demand.
Πρόσεξε ποιους εμπιστεύεσαι
Οι πηγές μας πρέπει να είναι αντικειμενικές. Συχνά εμπιστευόμαστε την υποκειμενική κρίση κάποιου άλλου τον οποίο θαυμάζουμε.
Σκέψου! Οι συγγραφείς που συμβουλεύεσαι μπορεί…
- να έχουν διαφορετικούς στόχους από εσένα
- να επενδύουν σε άλλο περιεχόμενο ή σε άλλο κοινό
- να κάνουν βιαστικές συμφωνίες προκειμένου να εκδοθούν
- να ενδιαφέρονται περισσότερο για χρήματα και φήμη
- να μην έχουν αντίληψη της πραγματικότητας στον χώρο του βιβλίου
- να είχαν μεγάλες προσδοκίες και να έχουν απογοητευτεί, ενώ στην πραγματικότητα να έχουν κάνει ένα καλό πρώτο βήμα
- να θεωρούν ότι κάθε επιτυχία οφείλετε σε εκείνους και όχι στην στήριξη από τον εκδοτικό
Εν κατακλείδι…
Για αρχή, σοφό είναι να καταγράψεις τους δικούς σου στόχους και να βάλεις προτεραιότητες. Μετά να αναζητήσεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να αποφασίσεις. Μην ξεχνάς πάντα, να έχεις περισσότερο εμπιστοσύνη στη δική σου κρίση και να αποφασίζεις πάντα με βάση τις δικές σου ανάγκες. Κράτα την μεγάλη εικόνα κατά νου, γιατί όταν κοιτάς τις λεπτομέρειες σε αποπροσανατολίζουν. Εάν κάτι δεν πάει όπως το περιμένεις, δεν χάλασε και ο κόσμος. Μπορείς να αλλάξεις εκδοτικό με την λήξη του συμβολαίου, αρκεί να μην σε έχει δεσμεύσει για πολύ καιρό.
Κυρίως, όμως, στην αναζήτησή σου αυτή πρέπει να έχεις μεγάλη υπομονή και επιμονή.
“By the time I was fourteen the nail in my wall would no longer support the weight of the rejection slips impaled upon it. I replaced the nail with a spike and went on writing.”
On Writing: A Memoir of the Craft – Stephen King, Αμερικανός συγγραφέας (1947-)
Μάθε περισσότερα από τις συνεντεύξεις των εκδοτών
Σειρά συνεντεύξεων εκδοτών και εκδοτριών στην σελίδα BookPress
Θεματοφύλακες λόγω τεχνών – Συνεντεύξεις εκδοτών
